بازرگانی خارجی
تجارت و بازرگانی خارجی فعالیتی است که بر رشد سرمایههای داخلی کشور و ارتقاء سطح اقتصاد تأثیرگذار است. در واقع تجارت خارجی و رشد اقتصادی دو مقولهای هستند که اثری متقابل بر هم میگذارند. متخصصین معروف دنیا در زمینه اقتصاد، درباره ارتباط اقتصاد یک کشور با تجارت خارجی نظرات مختلفی دارند. برخی موافق اثر مثبت بازرگانی خارجی بر اقتصاد هستند و برخی بر این عقیدهاند که تجارت خارجی اثری سوء بر اقتصاد کشور دارد. کشورهایی که با نظر اول موافق هستند بر توسعه صادرات خود تأکید دارند و بالعکس کشورهایی که معتقد هستند صادرات برای اقتصاد ضررهایی به همراه دارد، واردات را جایگزین صادرات میکنند. انتخاب هر یک از این مسیرها به سرمایهها و منابع کشور مربوطه نیز ربط دارد. برای مثال کشوری که منابع و سرمایههای لازم برای تولید را ندارد باید این نیازهای خود را از راه واردات برآورده نماید تا کم کم برای صادرات آماده شوند.
درباره مفاهیم بازرگانی خارجی چقدر میدانید؟
مدیران، تاجران و شرکتهایی که در زمینه صادرات و واردات مشغول به فعالیت هستند، لازم است با مفاهیم مختلف در در این حوزه آشنا باشند. اطلاع کافی درباره مراحل اجرایی بازرگانی خارجی که به هم پیوسته و گوناگون هستند و آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم تجارت خارجی میتواند روند کار تجاری را تسهیل و تسریع نماید. در ادامه با برخی از اصطلاحات و مفاهیم در این زمینه آشنا خواهیم شد:
شرایط تجارت بین الملل (Incoterms)
اینکوترمز شرایط و مقرراتی است که اتاق بازرگانی بین المللی اولین بار در سال ۱۹۳۰ در نظر گرفت تا اصطلاحات بازرگانی خارجی در تمام کشورها و معاملات تجاری بهطور یکسان به کار گرفته شود. در واقع اینکوترمز ضوابط مرتبط با معامله بین فروشنده و خریدار را مشخص مینماید که به روزترین نسخه آن مربوط به سال ۲۰۰۰ است.
مناطق آزاد (به لحاظ تجاری)
برخی مناطق مانند سواحل دریاها برای حمل و نقل و ترابری مکانهای مناسبی هستند و از این جهت تسهیلات و امتیازات خاصی دارند که به آنها مناطق آزاد تجاری یا Free Trade Zone گفته میشود. این مناطق به نوعی محافظت شده هستند و برای انتقالات تجاری ایده آل میباشند.
صادرات کالا
اگر کشوری بخواهد رشد اقتصادی خود را بسنجد باید نگاهی به درآمدهای ارزی خود بیاندازد که این درآمدها از طریق صادرات (Export) و فروش کالاهای تولید شده در داخل به بازار جهانی حاصل میشود. اگر به ظرافتها و نکات مهم یک صادرات موفق توجه نشود، بازرگانی خارجی که در اینجا تحت عنوان صادرات انجام میشود، نه تنها باعث توسعه اقتصادی نمیشود بلکه خسارتهای مالی و حتی انسانی به بار میآورد. مراحل مهم صادرات عبارت اند از:
- بازاریابی: در تجارت جهانی اولین قدم بازاریابی موفق است. بازرگانان باید پیش از اقدام به صادرات کالا، به شناخت بازار خارجی بپردازند و از طریق شرکت در نمایشگاههای معتبر، رایزنی با اتاقهای بازرگانی سایر کشورها، مذاکرات متعدد باخریداران و دستیابی به آمارهای رسمی بازار اطلاعات لازم در خصوص بازار کالای مورد نظر در کشورهای خارجی را کسب نمایند. یک تاجر موفق باید بتواند رقبای خود را شناسایی کرده و کیفیت و قیمت کالاهای مشابه در بازار را در نظر بگیرد تا بتواند با روشهای درست تبلیغاتی، کالای خود را به قیمتی مناسب و در حجمی قابل قبول صادر کند.
- مجوز صدور: پس از شناخت بازار، تاجری که میخواهد در حوزه بازرگانی خارجی فعالیت داشته باشد باید اقدام به اخذ مجوزهای لازم از ادارات مربوطه مانند وزارت بازرگانی، کشاورزی یا صنعت نماید. البته لازم به ذکر است که برای صادرات بسیاری از کالاها نیاز به اخذ مجوزهای خاص نیست و فقط تعداد خاصی از اقلام هستند که صادرات آنها منوط به کسب مجوز میباشد.
- مشخص کردن قیمت صادراتی: در این مرحله از بازرگانی خارجی لازم است برای کالای صادراتی نرخ تعیین شود. بدین منظور صاحب کالا باید با مراجعه به کمیسیون نرخگذاری، قیمت تعیین شدهای را برای کالا در نظر بگیرد و معادل با آن به بانک مرکزی ارز معرفی کند. کمیسیون نرخگذاری از سازمان توسعه تجارت، نمایندههای وزارت بازرگانی، وزارت صنایع، بانک مرکزی و گمرک تشکیل میشود.
- صدور پیش فاکتور: پروفرما یا همان پیشفاکتور سندی است که مشخصات کالای صادراتی و فروشنده در آن قید میشود و برای خریدار خارجی ارسال میگردد.
- کسب گواهی بازرسی کالا: خریدار کسی است که درخواست اخذ این مدرک را میدهد. گواهی بازرسی کالا توسط مؤسسات رابطی که مورد تأیید دو طرف معامله هستند، صادر میشود.
- گواهی مبداء: در این مرحله از بازرگانی خارجی در حوزه صادرات، فروشنده باید برای کالا فاکتور صادر کند. اگر فاکتور به تأیید اتاق بازرگانی برسد گواهی مبداء نیز صادر میشود.
- تعهد ارزی: صادر کننده کالا با توجه به قیمتی که برای کالای صادراتی در کمیسیون نرخگذاری تصویب شده است، اقدام به سپردن تعهد یا پیمان ارزی به بانک نماید.
- قرارداد برای حمل و نقل و بیمهنامه: برای ارسال کالا، صادر کننده باید با یک شرکت معتبر حمل و نقل قراردادی ببندد و کالا را برای سالم رسیدن به مقصد بیمه کند.
- اظهار کالا: کالای مورد نظر در این مرحله به گمرک تحویل و اظهار میشود. اگر اظهارنامه ارائه شده مورد تأیید باشد، گمرک کالا را پلمب کرده و جواز خروج یا پروانه صادراتی را صادر مینماید.
- ارسال: صادر کنندهای که در زمینه بازرگانی خارجی مشغول به فعالیت است، بعد از اخذ پروانه صادراتی میتواند کالا را به شرکت ترابری تحویل داده و به کشور مقصد ارسال نماید.
- اخذ واریزنامه: اگر روش پرداخت بهای کالای صادراتی،گشایش اعتبار اسنادی باشد، پس از ارسال کالا فروشنده میتواند معادل ریالی ارز گشایش شده را از بانک دریافت کند و اقدام به اخذ گواهی صدور نماید.
واردات کالا
واردات یا Import در چهار نوع واردات قطعی، واردات موقت، کالای مرجوعی و ترانزیت انجام میشود. در واردات قطعی کالا برای همیشه وارد کشور میشود و در واردات موقت کالا برای مدت زمان معینی در کشور مانده و سپس خارج میشود. کالای مرجوعی پس از ورود به دلایلی خاص برگردانده میشود. ترانزیت به معنای این است که کالا به گمرک وارد شده و از گمرکی دیگر به کشور مقصد نهایی صادر میشود.
کارت بازرگانی
شخص حقیقی یا حقوقی که میخواهد در حوزه بازرگانی خارجی و صادرات و واردات فعالیت نماید باید کارت بازرگانی داشته باشد. این کارت از طرف اتاق بازرگانی، صنایع و معادن برای تاجر صادر میشود و به مدت یک تا ۵ سال اعتباردارد.
